RSCA-Genk herspelen? Vanaf morgen is het BAS aan zet

WEDSTRIJDEN - OPINIES Morgen buigt het BAS zich over het al dan niet herspelen van de wedstrijd tussen RSC Anderlecht en Racing Genk. In principe is de beslissing, die ten laatste in de loop van volgende week wordt verwacht, finaal... Daarmee is het einde in zicht van wat in de media 'penaltygate' wordt genoemd.

Waarover ging dit nu weer?
In december ging de arbitrage in de fout: Genk kreeg een penalty, miste die maar scoorde in de rebound. De VAR kwam tussen en keurde de goal terecht af omdat de scorende Genkenaar te vroeg inliep. Anderlecht kreeg daarop een vrije trap, maar daarbij werd over het hoofd gezien dat ook Verschaeren te vroeg ingelopen was en de penalty dus eigenlijk hernomen moest worden. 
Genk kwam later alsnog op voorsprong, verzuimde de voorsprong uit te diepen en gaf finaal de wedstrijd zelf nog uit handen. De Limburgers grepen het penaltygeval aan om de partij te laten herspelen.

Wat werd er eerder al beslist?
In eerste instantie werd die vraag van tafel geveegd. Uit getuigenissen van de scheidsrechter en uit de communicatie tussen VAR en ref bleek immers dat men simpelweg geen oog heeft gehad voor de inlopende Verschaeren. Alle focus ging naar de scorende Genkenaar, wat ook begrijpelijk is aangezien het hier een kwestie van centimeters was. In het tumult dat volgde, leek de VAR ook de vraag van de scheidsrechter niet te hebben begrepen, namelijk of er ook paars-witte spelers te vroeg inliepen. Aangezien de VAR dit niet bevestigde aan de scheidsrechter, gaf deze een vrije trap (wat een correcte beslissing was op basis van de info die de scheidsrechter kreeg ... alleen was die info onvolledig en dus foutief). 

Een menselijke fout dus, maar Genk ging in beroep en voerde aan dat een menselijke fout in deze situatie ook een fout tegen de reglementen betekende. "Door het rood licht rijden is ook een menselijke fout, maar dat betekent niet dat je dan de reglementen niet schendt", klonk het. Het kreeg, tot grote verbazing van Anderlecht, wél gelijk in beroep (bij de Disciplinaire Raad). De  Evocatiecommissie bevestigde het oordeel: de Disciplinaire Raad is wel degelijk bevoegd en de beslissing is dus geldig. Paars-wit trok daarop naar het BAS.

De impact van de beslissing van het BAS
Het BAS zal nu een finale beslissing moeten nemen en die wordt belangrijk. Gaan we echt beginnen met wedstrijden te herspelen bij fouten van de arbitrage, zelfs al wordt er daarbij duidelijk een regel overtreden door die foute beslissing? We gaan even mee in deze redenering en stellen ons de vraag: wat dan met andere overduidelijke arbitrale blunders? Werden daar dan ook regels overtreden?
We hebben het dan niét over bv. de penalty van KV Mechelen waar je met veel slechte wil nog zou kunnen argumenteren dat er een beweging van Stroeykens was richting aangezicht van de tegenstander. Maar wel over bv. de niet gegeven strafschop na een fout op Dolberg tijdens OH Leuven - Anderlecht; een fase waarvan de scheidsrechtersbaas achteraf letterlijk verklaart dat het een zuivere penalty betrof én dat dit bovendien zeer duidelijk zichtbaar is op de beelden. Een penaltyfout zonder mogelijkheid tot interpretatie dus. De VAR heeft bovendien die fase bekeken en vervolgens foutief beoordeeld. Dit is een menselijke fout, maar eveneens een schending van de spelregels want een penaltyovertreding niet bestraffen met een penalty, is tegen de voetbalwetten.
Een andere fase is de niet gefloten penaltyovertreding op Dolberg tijdens Standard - Anderlecht. Ook daar werd achteraf letterlijk gezegd door de scheidsrechter: altijd penalty, maar de VAR heeft de fase niet bekeken. Is de VAR daar niet zorgvuldig geweest dan?
En wat met de afgekeurde goal van Club Brugge tegen KV Mechelen voor offside? De VAR bekijkt de fase en bevestigt, weliswaar foutief, dat het offside betrof. Een geldige goal onterecht afkeuren wegens onzorgvuldigheid van de VAR ... ook dit is dan een menselijke fout die leidt tot de schending van het reglement. Maar de vraag tot herspelen werd hier eigenaardig genoeg dan wel van tafel geveegd met de al even opmerkelijke redenering dat de VAR niet verplicht is een lijn te trekken. 
En zo kunnen we nog wel even doorgaan, aangezien de Belgische arbitrage dit seizoen de onwaarschijnlijke blunders vrolijk heeft opgestapeld. Meer nog, de scheidsrechtersbazen hebben blijkbaar statistieken van het aantal foutieve beoordelingen (en Anderlecht werd dan nog het meest benadeeld).

Maar waar we vooral naartoe willen: is het dan fair om enkel deze ene partij te gaan herspelen en al die andere gevallen niet? Wat ons betreft, zou dit zelfs neigen naar competitievervalsing. En ook de timing van het herspelen, net voor de play-offs, is van grote impact voor andere ploegen die nog strijden voor een PO1-ticket (zoals van Bommel opmerkte). Hopelijk beseft het BAS dat het hier wel degelijk gaat om een menselijke inschattingsfout en niet meer dan dat (de communicatie tussen ref en VAR bevestigt dat ook). Zulke menselijke inschattingsfouten zijn trouwens altijd eigen geweest aan het voetbal, VAR of niet, en zullen ook in de toekomst nog voorvallen. Hopelijk beseft het BAS ook dat een beslissing tot herspelen een precedent schept voor het starten van allerlei andere procedures, waarbij we al snel in een straatje zonder einde terecht komen. En hopelijk beseft het BAS ook dat herspelen van die wedstrijd de job van scheidsrechter quasi onmogelijk maakt (omdat elke duidelijke beoordelingsfout meteen juridisch bestreden kan worden als zijnde een fout tegen het reglement). 

Om dit soort zaken ook in de toekomst uit te sluiten, kan het misschien nuttig zijn om na te denken over criteria waarbij een vraag tot herspelen gegrond is: bv. bij moedwillig benadelen van een team, omkoping, meer dan 11 spelers opstellen, enz... Een beoordelingsfout van de scheidsrechters hoort daar simpelweg niet bij. Op die manier kan er ten minste objectief worden geoordeeld en is men niet meer afhankelijk van de interpretatie van bv. de Disciplinaire Raad of Evocatiecommissie en blijft ook de deur grotendeels gesloten voor allerlei wilde procedures.

En misschien nog belangrijker dan de beslissing zelf, is een duidelijke en begrijpbare motivatie over het oordeel van het BAS in deze kwestie.

Wat als het toch tot herspelen komt?
Nochtans kan Racing Genk zich wel beroepen op volledig gelijkaardige precedenten in het buitenland, zij het tijdens interlands:

• Het WK-kwalificatieduel tussen Oezbekistan en Bahrein (2005): Oezbekistan scoorde op penalty, maar de goal werd terecht afgekeurd wegens te vroeg inlopen. Ook hier liepen spelers van beide ploegen te snel in en werd de penalty niet opnieuw genomen maar kreeg Bahrein de bal. De FIFA liet de partij helemaal opnieuw spelen.
• Het EK-kwalificatieduel tussen Engeland en Noorwegen (2016, vrouwen U19): gelijkaardige situatie maar hier liet de UEFA de partij opnieuw spelen vanaf de penalty.

Bron: © Eigen redactie