Dockx, Jean Stats

"Jean Dockx, Jean Dockx, Jean Dockx,..." Gedurende een twintigtal minuten trachtten duizenden zingende supporters Raymond Goethals te overhalen om papa Doc in te brengen. Daar, in het Prinsenpark van Parijs, Beker voor Bekerwinnaars, op het scorebord 4-0. De trainer was te euforisch om iets te ontwaren. Hij vroeg zich waarschijnlijk af waarom de jonge Franky Vercauteren die gebaren wierp naar de bank. De toenmalige assistent-trainer Martin Lippens fluisterde Goethals in het oor: "Trainer, de supporters willen Dockx en Franky is bereid zijn plaats af te staan." Op 3 minuten van de triomf tegen Austria Wenen gaf Raymond uiteindelijk toe aan de eis van het publiek. Op 37-jarige leeftijd mocht Jean in zijn laatste Europese finale aantreden. Niet lang daarna organiseerde Anderlecht zijn afscheidsmatch. De galawedstrijd draaide uit op een anticlimax: Jean blesseerde zich zwaar en zag op een pijnlijke manier een einde gesteld aan een lange en imposante carrière. Balans: 35 internationale A-caps en met Anderlecht 2 landstitels, 4 nationale bekers, 2 bekers voor bekerwinnaars en een Europese Supercup tegen Bayern München.

Jaren later ondervindt hij zelf, als assistent van Goethals, hoe zijn leermeester kon opgaan in het moment. "Trainer, je mag geen vervangingen meer doorvoeren, je hebt er al 3 gedaan." Jean vertelt de anekdote met zachtaardige en licht sarcastische monkellachje dat hem zo typeerde. Op 22 november 1967 gunde Constant Vanden Stock, op dat ogenblik technisch directeur van de nationale ploeg, hem zijn eerste selectie voor de Rode Duivels. Op het WK van 1970 kreeg hij van Raymond Goethals het volste vertrouwen. De middenvelder van Racing White veroverde een plaatsje in een elftal dat voor de rest bestond uit Bruggelingen, Luikenaars en Brusselaars. Op dat mislukte WK werd Jean Dockx algemeen als de enige speler op niveau beschouwd. Raymond behield hem als titularis in de nationale elf en liet hem een keer opdraven op 15 november 1975 tegen Frankrijk. Een jaar later zette de meest gemediateerde coach uit de Belgische geschiedenis zelf een stapje achteruit. Het pad van de 2 heren kruisten elkaar weer van 1987 tot 1989, in de dug-out van Anderlecht. De ene als hoofdtrainer, de ander als 2de hulptrainer. Tussen de 2 Brusselaars kon Mechelaar Dockx ook wel eens grappig uit de hoek komen. Hij was een serieuze man, sober maar altijd goedlachs.

Geboren op 24 mei 1941 in Sint-Katelijne-Waver, sloot Dockx zich een eerste maal aan bij K.V. Mechelen, dicht bij thuis. Als 16-jarige knaap maakte hij zijn debuut in het eerste elftal van Mechelen. Na een kwartier tekende hij zijn eerste doelpunt aan. De acht daaropvolgende jaren ontpopte de kleine prins zich tot vaandeldrager van de club. Tijdens het seizoen 1966-1967 liep Dockx een zware blessure op. Het Mechelse bestuur vreesde het einde van zijn carrière. Er werd hem niks in de weg gelegd om naar de promovendus Racing White te verkassen. Onder leiding van Norberto Höfling werd Dockx gebombardeerd tot draaischijf van een geheel (Waseige, Stassart, Wynants, Carlos Lua, Paulinho,...) dat zich gemakkelijk wist te handhaven bij de elite en in 1969 zelfs de bekerfinale speelde. Sporting, waar Constant Vanden Stock net de leiding van de club had overgenomen, tastte diep in de geldbuidel voor de Mechelse middenvelder. Het zag in de onvermoeibare werkmier, die bovendien technisch en tactisch zijn mannetje stond, een ideale aanvulling voor Paul Van Himst.

Op 30-jarige leeftijd trok Dockx een eerste maal het paarswitte truitje aan. Wat laat ja, maar door een lange carrière (tot zijn 37) wist Dockx nog een rijkgevuld palmares uit te bouwen. Nochtans kende hij een moeilijk debuut, om daarna uit te groeien tot onbetwistbare titularis. Samen met hem werden 2 andere zwaargewichten: de adembenemende Robbie Rensenbrink en de autoritaire en strenge Georg Kessler, die de troepen naar succes moest leiden. De hoge verwachtingen ketsten af op een valse start. Terwijl Kessler de nieuwe Dockx, Van Binst en Broos gemakkelijk in het gareel deed lopen, kende de Duitser des te meer problemen met gevestigde waarden als Van Himst, Mulder, Plaskie, Kialunda,... Op het einde van het seizoen 1971-1972 kon Anderlecht evenwel pronken met de dubbel. Dockx, in 1963 getuige van de EC 1-wedstrijd Anderlecht - Dundee United (1-4), heeft altijd beweerd dat dit voor hem nochtans de mooiste prestatie was die hij ooit van Anderlecht aanschouwde. "Het was geen voetbal meer, maar ballet. Ik ga akkoord met Van Binst als hij zegt dat dit het beste Anderlechtelftal ooit was. Met Jongens als Van Himst, Jurion, Verbiest, Puis, Hanon en anderen. Maar de ploeg waar ik deel van uitmaakte, haalde 3 opeenvolgende Europese finales en straalde eveneens klasse uit. Bovendien liepen bij ons toch ook namen rond als Rensenbrink, Vercauteren, Coeck, Thissen, Broos, Dusbaba en een opportunist als Swat Vander Elst", mijmerde Jean Dockx. Tegen Hamburg in 1977 zag hij een knal uiteenspatten op de staak. Na de wedstrijd vertelde Dockx, 36 en bijna volledig ingetaped, al lachend: "spijtig, een doelpunt in zo'n belangrijke match had misschien nog een lucratieve transfer kunnen opleveren."

Toen hij op zijn 34 einde contract was, wilde Anderlecht hem afdanken, maar uiteindelijk bood de club hem nog een éénjarig contract aan. Net zoals de 2 volgende jaren. In 1978, na 394 wedstrijden in eerste klasse, 45 doelpunten en 38 Europese wedstrijden, trok de Mechelaar evenwel zijn conclusies.

Als speler-trainer promoveerde hij met provincialer Bornem (1978-1980) naar bevordering en vervolgens trachtte hij Assent (1980-1982) op de rails te krijgen. Het seizoen 1982-1983 betekende zijn debuut als hoofdcoach in eerste klasse. In Molenbeek kreeg hij de generatie Patrick Thairet, Franky Van Der Elst, Patrick Gollière onder zijn vleugels. Het jaar daarop bood Antwerp hem een nieuwe kans. Korte passages dus. Dockx, gevoelig voor elke vorm van stress, voelde zich onwennig om als numero uno op de bank te zitten. Ondanks de talrijke aanbevelingen van zijn entourage, verkoos hij achter de schermen te werken. In 1984 aanvaardde een dolblije Dockx het voorstel van Anderlecht om assistent van Paul Van Himst te worden. Een rol die hij in 15 jaar lang, tot en met 1999, vervulde. Nadien werd hij aangesteld als hoofd van de scoutingcel en vloog hij de hele wereld rond op zoek naar talent. Vervolgens werd zijn functie uitgebreid naar technisch directeur, blijk van zijn competentie. Bermudashort en T-shirt werden ingeruild voor maatpak en das. Een nieuwigheid die we slechts even mochten bewonderen. Jean was de ideale assistent, de hoofdtrainer moest zich nooit zorgen maken om enige potenzagerij, aangezien hij toch geen ambitie in die richting koesterde. Had hij gewild, kon hij probleemloos het trainersvak instappen. Bij Anderlecht natuurlijk, maar ook Standard Luik, Sp. Charleroi en A.A. Gent deden hem een voorstel. Bij A.A. Gent had men hem graag met Boskamp zien werken, zijn grote vriend die hij geregeld ging bezoeken.

Net zoals andere oud-spelers depanneerde Jean Dockx zijn ploeg wel eens in geval van nood. Tijdens het seizoen 1998-1999 realiseerde hij, samen met Franky Vercauteren, een huzarenstukje. Onder Arie Haan bengelde Sporting op een historische laatste plaats, werd het door Zürich uitgeschakeld in de Europabeker en had het net een 6-0-nederlaag geleden tegen V.C. Westerlo. Met het duo Dockx-Vercauteren aan het hoofd eindigde Anderlecht nog op een derde plaats en won het ondermeer tegen Standard met 0-6 (Dockx: "Een magisch moment en een unieke herinnering in mijn trainercarrière.") Het recept voor dat succes? De clubman verwoordde het zelf als volgt: "Haan had het zelfvertrouwen van sommige spelers aangetast met enkele ongelukkige verklaringen in de pers. Je moet als trainer juist veel praten met je spelers, dicht bij hen staan in moeilijke momenten en de trainingen aanpassen zodat ze hun vertrouwen herwinnen. Franky en ik geloofden in het kunnen van de groep en de resultaten volgden."

Bravo, simpele en wijze woorden, die de visie reflecteerden van een man die kalm en sereen doorheen het leven én het voetballandschap wandelde. Zijn overlijden sloeg Anderlecht met verstomming. De leegte die Jean Dockx naliet, werd tot op heden niet opgevuld.